In de universele zorgverzekering van Nederland worden publieke en private verzekeringen samengevoegd. Alle inwoners zijn verplicht een wettelijke ziektekostenverzekering af te sluiten bij particuliere verzekeraars, die alle aanvragers moeten accepteren. De financiering is voornamelijk openbaar, via premies, belastinginkomsten en overheidssubsidies en verplicht vanaf 18 jaar.
De nationale overheid is verantwoordelijk voor het vaststellen van de prioriteiten van de gezondheidszorg en het toezicht op de toegang, de kwaliteit en de kosten. De standaard voordelen omvatten ziekenhuis-, dokters-, thuisverplegings- en geestelijke gezondheidszorg, alsook geneesmiddelen op recept. Volwassenen betalen premies, jaarlijkse aftrekposten, en muntverzekeringen of betalingen voor bepaalde diensten en geneesmiddelen. De overheid betaalt de dekking voor kinderen tot 18 jaar.
Hoe werkt de universele gezondheidsdekking in Nederland?
In Nederland werd in 1941 voor het eerst een nationaal ziektekostenverzekeringsprogramma ingevoerd, dat het Duitse Bismarck-model van publieke en private zorgverzekeraars weerspiegelt.1 Ongeveer 63 procent van de bevolking was gedekt door de publieke basisverzekering, terwijl de meer welgestelden konden kiezen voor een private verzekering of ervoor kozen om onverzekerd te blijven.
- Rond de eeuwwisseling zorgden zorgen over inefficiëntie en lange wachtlijsten voor een impuls aan een marktgerichte hervorming op basis van het door de Amerikaanse econoom Alain C. Enthoven voorgestelde managementmodel voor concurrentie.2 In de Zorgverzekeringswet 2006 werden de traditionele publieke en private verzekeringsmarkten samengevoegd tot één universeel programma voor sociale ziektekostenverzekeringen, ondersteund door particuliere verzekeringen en verplichte dekking.
- Alle ingezetenen (en niet-ingezetenen die Nederlandse inkomstenbelasting betalen) moeten een wettelijke ziektekostenverzekering afsluiten bij particuliere verzekeraars. Volwassenen kiezen een polis op individuele basis (geen gezinsdekking), en kinderen onder de 18 jaar zijn dan automatisch gedekt. Verzekeraars zijn verplicht om alle aanvragers te accepteren, en inschrijvers hebben het recht om elk jaar van verzekeraar te veranderen of om een aanvullende polis af te sluiten.
Je kunt in Nederland dus niet onderverzekerd zijn met een zorgpolis
De onverzekerden worden beboet en hun verzekeringspremies kunnen rechtstreeks van het inkomen worden geheven. Mensen die gewetensvol bezwaar maken tegen de verzekering kunnen zich afmelden door verplichte bijdragen te storten op een zorgspaarrekening. Actieve leden van de krijgsmacht (die onder het ministerie van Defensie vallen) zijn vrijgesteld.
- Immigranten zonder papieren kunnen geen ziektekostenverzekering afsluiten en moeten de meeste behandelingen uit eigen zak betalen (met uitzondering van acute zorg, verloskundige zorg en langdurige zorg). Er zijn echter enkele mechanismen om kosten te vergoeden die immigranten zonder papieren niet kunnen betalen.
- Politieke asielzoekers vallen onder een apart, beperkt verzekeringsplan. Vaste bewoners die langer dan drie maanden in Nederland wonen, zijn verplicht een particuliere verzekering af te sluiten. Kortetermijnbezoekers zijn verplicht een verzekering af te sluiten voor de duur van hun bezoek als zij niet via hun eigen land worden gedekt.